Yapı İşlerindeki Tehlike ve Riskler:

İnşaatlar yani yapı işleri, iş güvenliği açısından en tehlikeli çalışma alanlarındandır. Çalışma ortamı nedeniyle kalabalık ve yoğun çalışılması gereken ve tehlike ve riskleri göz ardı edilmeye ve suistimale en açık olan yapı işleri, inşaat alanlarıdır.

İnşaatlarda yaşanması muhtemel riskleri şu şekilde sıralayabiliriz.

1.- Yüksekte Çalışma Riskleri:

Yapı işlerinde yaralanma ve ölüm tehlikesi en yüksek olan işlerden birisi Yüksekte çalışma işleridir. Bina yükseldikçe, çalışanlarında yüksek noktalarda çalışmak zorunda kalmaktadır. Bu durumun getirdiği düşme riskini aza indirmek için kişisel koruyucu donanımlarının (KKD) kullanılması ve yükselen bina inşaatında korkuluk, file ve işaretleme kurallarının mutlak yerine getirilmesi gerekmektedir. Yüksekte çalışma detaylı yazımız için “Yüksekte Çalışma Riskleri” başlığımızdan inceleyebilirsiniz.

2.- Yangın Riski:

Yanıcı ve yakıcı malzemelerin, tahta iskele, yanıcı çatı ve izolasyon malzemesi, kaynak makinası, yanıcı çatı ve izolasyon malzemeleri, elektrik tesisatı gibi kolay yangın çıkarabilecek malzemelerin inşaat alanlarında bir arada bulunabilir. Yangın söndürme tesisatı ve yangın kaçış yollarının henüz tamamlanmadığı bu alanlar, inşaatın tamamlanmasından sonra ikame edilen alanlarda çıkan yangınlardan daha tehlikeli olabilir.

Bu yangın riskini önlemek için yanıcı ve yakıcı malzemelerin uygun alanlarda ve uygun koşullarda depolanması ve bulundurulmasına dikkat edilmelidir ve inşaat alanlarından uygun bölümlerde yangın söndürme cihazları mutlaka bulundurulmalıdır. Yangın tüpleri ve kullanımlarını “Yangın Tüpleri Nasıl Yerleştirilmeli ve Kullanılmalıdır” başlıklı yazımızdan inceleyebilirsiniz.

3.- Kaldırma İşleri Riski:

İnşaat alanlarına, inşaatın yapım ve tamamlanmasında gerekli olan malzemeler kule vinçler ile yükselen katlara taşınmaktadır. Kule vinçlerin doğru konumlandırılması ve sabitlenmesi bu yüklerin kaldırılmasında yaşanacak kazaların önüne geçmekte en önemli etkenlerdendir. Taşınan malzemenin yüksek alanlara çıkarılması nedeniyle, önemsenmeyecek küçük bir detay veya ihmal büyük kazalara yok açabilir.

Yükseğe taşınacak malzemenin kule vinç ve taşıyıcıya dengeli ve sağlam şekilde bağlandıkları kontrol edilmeli, kaldırdıktan sonra yükün dengesine bakılmalı, yük dengeli duruyorsa kaldırma işlemine devam edilmelidir. Kaldırılan yük ve kule vincin taşıyıcı alanının altında bulunmamakta yaşanacak kazada yaralanma ve ölüm riskini azaltacaktır.

Hava şartlarının dikkate alınarak rüzgarlı havalarda bu tür kaldırma ve taşıma işleminin yapılmaması dikkat edilmesi gereken önemlerden birisidir.

Taşıma işini yapacak olan Kule vinçlerin kurulması ve çalıştırılması sırasında vinç güvenlik prosedürleri uygulanmalı, operatörleri dışında kimse kullanmamalıdır.

Kule vinçlerin taşıyacağı yük miktarı belirlenmelidir. Yerdeki işaretçinin komutlarına uyulmalıdır. Vinçlerin periyodik kontrolleri ve testleri düzenli olarak mutlak yapılmalıdır.

4.- İskele Çökmesi Riskleri:

Dış cephe ve kalıp işlerinde inşaatlarda iskeleler kurulmaktadır. Kurulan bu iskeleler hava koşulları ve yüklere dayanıklı olmalıdır. Kullanmaya başlamadan önce iskelelerin kontrolleri yapılmalı ve onay verilmesi durumunda çalışmaya başlanmalıdır.

5.- Malzeme Düşmesi Riski:

Yüksek katlarda veya çalışılan alanlarda depolanmış kullanılan veya kullanılacak olan malzemelerin düşmesi sonucu kazalar meydana gelmektedir. Depolanan malzemelerin istiflerinin bozulması veya hava şartları nedeniyle düşebilmektedir. Bu malzemelerin depolanması depolama talimatlarına göre yapılmalı, malzemeler birbirine bağlanmalı veya malzemelerin etrafına düşmemesi için korkuluk alanları oluşturulmalıdır.

İskelede veya katlarda çalışanların elindeki el aletleri veya malzemeler de aşağıya düşebilir. Bu malzemelerin düşmesi sonucu oluşabilecek risklerin azaltılması için iskele ve çalışılan alanların altlarında güvenli bölge oluşturulmalı ve bu alanlarda çalışma yapılmasını izin verilmemelidir.

6.- Asansör Boşlukları:

Yapılarda yüksek katlar arasında ulaşımı sağlamak için kurulumu yapılacak olan asansörlere ayrılan boşluklar, inşaat aşamasında büyük riskler oluşturmaktadır. Asansör boşluklarında aydınlatma yapılmalı, asansör montajı yapacak çalışanların mutlaka Kişisel Koruyucu Donanım(KKD)’ları kullanmaları sağlanmalıdır.

7.- Yük Asansörleri Riskleri:

İnşaat ve işyerlerinin dış cephesine bağlanan bir ray üzerinde hareket eden asansörlere yük asansörü adı verilmektedir. açık havada olması ve ağır yükler taşıması nedeniyle bakım ve kontrolleri sıklıkla yapılmalıdır.

8.- Ara Platformlar:

Yapılarda bloklar arasında geçişi veya malzeme taşımayı sağlamak için kurulan platformlardır. Bu platformların yapımında dayanıklı ve sağlam malzemeler kullanılmalıdır. Kenarları korkuluk ile kapatılarak düşme riskleri azaltılmalıdır.

9.- Taşıma Araçlarında yaşanan Riskler:

Dozer, kamyon veya ekskavatör gibi iş makinelerinin çalışmaları sırasında çevresinde bu araçları kullanan operatörlere yardımcı olan çalışanlar dışında kimsenin bulunmaması gerekir. Araç manevra alanı içerisinde yaşanan kazalar büyük yaralanma ve ölümlere sebebiyet vermektedir.

Araçların çalıştığı zemin ve alanın aracın özellik ve yapısına uygun olmalıdır. Kayma ve batma riski bulunan çamur, boş toprak gibi alanların veya derin kazı alanı yanındaki alanlar araçların kayıp devrilmesine neden olabilirler. Bu tür iş araçlarının, bu araçları kullanmaya ehil operatörler tarafından kullanılmalı sıklıkla bakım ve onarımları yapılmalıdır.

10.- İstinat Duvarı ve Yapımı:

Yapı işlerinde istinat duvarları, büyük miktarda toprağı tutması nedeniyle iyi hesaplama yapılmalıdır. İstinat duvarının üstüne yapılacak toprak yüklemesi ve iş makinalarının yapacağı çalışmalar, yapılan istinat duvarının taşıma kapasitesinden fazla yük ile yapılmamalıdır. Bu alanda fazla yük oluşturacak araçlar ve malzemeler ile yapılacak çalışmalar istinat duvarlarının çökmesine ve iş kazalarına sebebiyet verebilecektir.

11.- Elektrik ve Riskleri:

Yapı işlerinde elektrik ihtiyacını karşılamak için yapılan Ana trafo, panolar ve kablolar devamlı kullanım halindedir ve dış etkilere sürekli maruz kalmaktadır. Başta trafo ve panolar ve açıktan geçirilen kablolar olmak üzere bu alanların güvenlik önlemlerine uyulmalıdır. 12.- Kazı İşlerinde yaşanan Riskler:

Kazı işlerinde öncelikle kazı yapılacak alan ve bu alana ilişkin uygun planlamanın yapılmalıdır. Uygun destek ve setler ile bu alanlara giriş ve çıkış yollarının belirlenmesi, araçların ve iş makinalarının bu alanda yapacakları çalışmalar sırasında gerekli güvenlik önlemlerinin alınması, hava şartlarına göre yağışlı ve kaygan zemin oluşturabilecek veya kazı sırasında çökme yaratabilecek yağmurlu havalarda kazı işleminin yapılmaması gerekir. Kazı yapılacak alanın çevre güvenliğinin uygun kapatma malzemeleri ile mutlak kapatılmalı ve güvenli çalışma sahası oluşturulmalıdır. Kazı alanlarına ilişkin daha detaylı yazımızı “Kazı İşlerinde İş Güvenliği” başlığından inceleyebilirsiniz.

Ilgaz İş Sağlığı ve Güvenliği (Ilgaz Osgb) yapı alanlarında yaşanabilecek kazalar ve risklerin bazılarını kısa başlıklar halinde açıklayarak, İş Sağlığı ve İş Güvenliği hizmetini, yapı işleri sektörüne sunmakta, bünyesindeki profesyoneller ile yaşanabilecek kazalar ve öncelikli alınabilecek önlemler hakkında danışmanlık hizmetini başta Kastamonu olmak üzere Karabük, Sinop, Çorum, Çankırı  illerine iş sağlığı ve iş güvenliği hizmetini vermekte ve Mobil Sağlık gezici İSG aracı ile çalışan işçilerin tetkik ve işe giriş raporlarının düzenlemektedir.